รางจืดเป็นสมุนไพรที่มีชื่อเสียงมายาวนานในการช่วยขับสารพิษออกจากร่างกาย ทั้งจากสารเคมี พิษสัตว์ ยาเสพติด และแอลกอฮอล์ รางจืดไม่เพียงแค่ถูกใช้เป็นยาสมุนไพรเท่านั้น แต่ยังมีงานวิจัยที่ช่วยยืนยันถึงประสิทธิภาพในการถอนพิษของรางจืด รางจืดจึงกลายเป็นที่รู้จักและนิยมใช้ในวงการการแพทย์แผนไทย บทความนี้ เราจึงอยากมาไขข้อสงสัยเกี่ยวกับสมุนไพรรางจืด พร้อมทั้งบอกวิธีการใช้ในการถอนพิษยาเสพติดและข้อควรระวังในการใช้รางจืด พร้อมแล้วตามไปอ่านกันได้เลย
สมุนไพรรางจืดที่คนยกย่องให้เป็น “ราชาแห่งการล้างพิษ” มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Thunbergia laurifolia Lindl เป็นพืชไม้เลื้อยที่พบมากในประเทศไทย โดยมีชื่อเรียกแตกต่างกันตามท้องถิ่น เช่น รางเย็น ดุเหว่า ทิดพุด เครือเขาเขียว ขอบชะนาง ฯลฯ ลักษณะของใบรางจืดคือมีสีเขียวเข้ม ขนาดยาว 8-10 ซม. กว้าง 4-5 ซม. ขอบเรียบ ปลายเรียวแหลม ฐานกว้าง ดอกมีสีม่วงอมฟ้า รูปร่างคล้ายแตร
ยอดอ่อนและดอกของรางจืดสามารถนำมาใช้ปรุงอาหารได้หลายเมนู ส่วนที่นิยมนำมาใช้เป็นยาล้างสารพิษในร่างกายคือ ใบ ราก และเถา เนื่องจากมีสรรพคุณที่ช่วยขับสารพิษต่างๆ เช่น พิษจากยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า ยาเบื่อ สารตะกั่ว และยังช่วยบรรเทาอาการปวดท้อง ท้องเสีย ได้อีกด้วย
รางจืดอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและสารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น สารกลุ่มฟีนอลิก (Phenolics), แคโรทีนอยด์ (Carotenoids), ไกลโคไซด์ (Glycoside) และฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) จึงมีสรรพคุณมากมาย ดังนี้
รางจืดมีสรรพคุณในการล้างพิษ ช่วยลดความเข้มข้นของสารพิษในร่างกาย ทั้งพิษที่เกิดจากสัตว์ เช่น งู แมงป่อง แมงดาทะเล พิษจากพืช เห็ด รวมถึงสารเคมีต่างๆ เช่น ยาเบื่อ ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้า และยังใช้รางจืดล้างสารเสพติด แก้อาการเมากัญชา และบำบัดอาการติดบุหรี่ได้ด้วย
รางจืดช่วยลดระดับแอลกอฮอล์ในเลือด บรรเทาอาการเมาค้าง ปวดหัว มึนหัวจากการดื่มแอลกอฮอล์ และช่วยปกป้องเซลล์ตับไม่ให้ถูกทำลาย นอกจากนี้ยังใช้บำบัดผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง โดยน้ำรางจืดจะไปกระตุ้นการขับปัสสาวะและลดความเป็นพิษของแอลกอฮอล์ที่มีต่อตับนั่นเอง
ประโยชน์ของรางจืดสามารถนำมาพอกบาดแผล โดยเฉพาะแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก จะช่วยให้หายไวขึ้น นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ช่วยลดบวม รักษาโรคผิวหนัง แมลงกัดต่อย เริม งูสวัด ลมพิษ ผดผื่นคันจากการแพ้ และยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียได้อีกด้วย
รางจืดสรรพคุณช่วยลดความร้อนในร่างกาย บรรเทาอาการไข้ ร้อนใน กระหายน้ำ อย่างไรก็ตามเนื่องจากรางจืดมีฤทธิ์เย็น จึงควรระมัดระวังการใช้ที่มากเกินไป อาจทำให้ร่างกายเย็น มือเท้าชา เลือดลมไหลเวียนไม่สะดวกได้
รางจืดมีสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิด โดยเฉพาะสารกลุ่มฟีนอลิกที่มีปริมาณสูง จึงช่วยปกป้องเซลล์จากการถูกทำลาย เสริมความแข็งแรงและชะลอความเสื่อมของเซลล์ ทำให้ผิวพรรณเต่งตึง ดูอ่อนเยาว์ และยังช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งด้วย
ว่านรางจืดขับสารเสพติดได้จริง แต่ต้องกินรางจืดถอนพิษยาเสพติดกี่วันก็ขึ้นอยู่กับชนิด ปริมาณ และระยะเวลาในการเสพของแต่ละคนด้วย จากผลการทดลองพบว่าปริมาณสารเสพติดในร่างกายที่ถูกขับออกมาทางปัสสาวะจะค่อยๆ ลดลง ใน 5 – 7 วัน โดยสามารถรับประทานได้หลายรูปแบบ ดังนี้
วิธีต้มใบรางจืดล้างสารเสพติด จะนำใบรางจืดแก่ 5–7 ใบมาล้างให้สะอาด ใส่ในน้ำ 1- 2 ลิตร ต้มประมาณ 15–20 นาที ดื่มขณะอุ่นครั้งละ 1 แก้ว วันละ 3 ครั้ง ในกรณีที่เสพมานานหรือมีอาการรุนแรง ให้นำรากรางจืดที่มีอายุมากกว่า 1 ปี ขนาดประมาณ 1 ข้อนิ้วชี้ มาฝนหรือตำกับน้ำซาวข้าว ดื่มวันละ 3 ครั้ง ติดต่อกัน 3 -5 วัน
นำใบรางจืดสดมาล้างให้สะอาดแล้วหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ จากนั้นนำไปตากแดดให้แห้ง หรืออบที่อุณหภูมิไม่เกิน 60 องศาเซลเซียส วิธีกินว่านรางจืดก็ให้ตักรางจืดแห้งมา 1-2 ช้อนชา ใส่ในน้ำร้อน แช่ทิ้งไว้ประมาณ 3 -5 นาที ใบรางจืดที่แห้งแล้วยังสามารถเก็บได้นาน โดยใส่ในภาชนะที่แห้งและปิดสนิท หากไม่สะดวกเตรียมเอง ก็สามารถซื้อแบบอบแห้งที่พร้อมชงได้ทันที
อีกหนึ่งวิธีกินรางจืดล้างพิษคือ การรับประทานรางจืดในรูปแบบแคปซูล ปริมาณ 1,200 – 1,500 มก.ต่อวัน หรือตามที่ระบุบนฉลากผลิตภัณฑ์ โดยแบ่งทาน 2 – 3 ครั้งหลังอาหาร
แม้ว่ารางจืดจะมีประโยชน์มากมายแต่ก็ต้องใช้อย่างระมัดระวัง โดยเฉพาะในผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือมียาที่ต้องทานประจำ ควรปรึกษาแพทย์ก่อน เพราะฤทธิ์ของรางจืดอาจไปขัดกับฤทธิ์ของยา นอกจากนี้การทานรางจืด ข้อควรระวังคือ ห้ามทานติดต่อกันเกิน 1 เดือน เพราะอาจส่งผลกระทบต่อตับ ไต และระบบเลือด หรือทำให้ร่างกายมีภาวะเย็นเกิน หนาวสั่นง่าย เป็นหวัด เหน็บชา หน้ามืด เวียนหัว อ่อนเพลีย เป็นต้น
การใช้รางจืดถอนพิษยาเสพติดได้ผลดีและยังช่วยบรรเทาอาการลงแดงจากการหยุดยาได้ด้วย แต่ก็ควรทานรางจืดควบคู่กับการบำบัดที่ถูกต้องและอยู่ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญ ดังนั้นหากคุณหรือคนรอบข้างต้องการเลิกยาแบบได้ผล ปลอดภัย ไม่ทรมาน สถานบําบัดยาเสพติดเอกชนชั้นนำอย่าง Lighthouse พร้อมช่วยเหลือ ทั้งให้คำปรึกษา และวางแผนการรักษาแบบเฉพาะบุคคล ตลอดจนการดูแลที่อบอุ่นตลอด 24 ชม. ท่ามกลางบรรยากาศที่ร่มรื่น ผ่อนคลาย สะดวกสบาย ซึ่งจะช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการฟื้นฟูทั้งสภาพร่างกายและจิตใจ กลับไปใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุข
Lighthouse Human Services & Consulting, Co., Ltd.
Head Office:
Ramkamheng 118
Saphan Sung, Bangkok 10240
Thailand